ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ (ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - 17η ΕΝΟΤΗΤΑ)

Το υποκείμενο του απαρεμφάτου

Το υποκείμενο του απαρεμφάτου βρίσκεται σε :

• Ονομαστική πτώση, όταν είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται. Τότε έχουμε ταυτοπροσωπία, δηλαδή το φαινόμενο κατά το οποίο ταυτίζονται το υποκείμενο του ρήματος με το υποκείμενο του απαρεμφάτου.

π.χ. Οἱ στρατιῶται τήν πατρίδαν ἐβούλοντο ἰδεῖν.

( =οι στρατιώτες ήθελαν να δουν την πατρίδα. )
ποιοι ήθελαν; : οι στρατιώτες                               → Ταυτοπροσωπία

ποιοι να δουν; : οι στρατιώτες

 

• Αιτιατική πτώση, όταν είναι διαφορετικό από το υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται. Τότε έχουμε ετεροπροσωπία, δηλαδή το φαινόμενο κατά το οποίο  το υποκείμενο του ρήματος και το υποκείμενο του απαρεμφάτου διαφέρουν.

π.χ. Ὁ σοφιστής ἠνάγκασε ἡμᾶς ὁμολογεῖν.

( = Ο σοφιστής μας ανάγκασε να συμφωνήσουμε. )
ποιος ανάγκασε ; : ο σοφιστής                           → Ετεροπροσωπία

ποιοι να ομολογήσουν ; : εμείς

 

Το υποκείμενο της μετοχής

Το υποκείμενο της μετοχής πρέπει να βρίσκεται στην ίδια πτώση, στο ίδιο γένος και στον ίδιο αριθμό με την μετοχή.

π.χ. Οἱ στρατιῶται ὁρῶντες τά γιγνόμενα ἔφευγον πρός τά πλοῖα.
 

Το υποκείμενο της μετοχής ὁρῶντες είναι το «οἱ στρατιῶται».
Αυτά τα δύο συμφωνούν μεταξύ τους κατά γένος, αριθμό και πτώση.

 

• Ανάλογα με το υποκείμενό της ( και τη συντακτική του θέση στην πρόταση ) μια επιρρηματική μετοχή μπορεί να είναι :

Α) Συνημμένη : χαρακτηρίζεται μια επιρρηματική μετοχή, όταν το υποκείμενό της έχει και άλλη συντακτική θέση μέσα στην πρόταση.

π.χ. Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον.
 

Υ μετοχής: Κῦρος
Εκτός από υποκείμενο της μετοχής, το «Κῦρος» είναι και υποκείμενο του ρήματος «ἐπολιόρκει».
Άρα έχει και άλλη συντακτική θέση μέσα στην πρόταση. Έτσι η μετοχή «συλλέξας» είναι συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος «Κῦρος».

Β) Απόλυτη : χαρακτηρίζεται μια επιρρηματική μετοχή, όταν το υποκείμενό της δεν έχει άλλη συντακτική θέση μέσα στην πρόταση. Με λίγα λόγια, έχουμε απόλυτη μετοχή, αν μπορούμε να την παραλείψουμε και το υποκείμενό της να μην έχει κανένα ρόλο μέσα στην πρόταση ( δηλαδή να είναι περιττό ).

π.χ. Καταστάσης τῆς ἐκκλησίας ἐς ἀντιλογίαν ἦλθον.
 

Υ μετοχής : τῆς ἐκκλησίας ( το υποκείμενο της μετοχής συμφωνεί πάντα κατά γένος, αριθμό και πτώση με την μετοχή ).
 

Αν παραλείψουμε τη μετοχή «καταστάσης», το υποκείμενό της ( τῆς ἐκκλησίας ) δεν έχει κανένα συντακτικό ρόλο στην πρόταση, είναι περιττό.
Άρα η μετοχή «καταστάσης» είναι απόλυτη.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

1) Να βρείτε τα απαρέμφατα και τα υποκείμενά τους στις παρακάτω προτάσεις και να δηλώσετε αν έχουμε ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία :

 
· Τήν ἐμήν φιλίαν ἀσφαλεστάτην καί βεβαιοτάτην νομίζετε εἶναι.
· Κῦρος ἐνόμιζε ὀλβιώτατος πάντων εἶναι.
· Ἐκέλευον τούς στρατιώτας εἰρήνην ποιήσασθαι.
· Οὗτοι ἐθέλουσιν ὑπέρ πατρίδος θνῄσκειν.
· Παρῄνει τοῖς συμμάχοις προθυμοτάτοις εἶναι.
· Κορίνθιοι νομίζουσι ἀδικεῖσθαι ὑφ’ ἡμῶν.
· Οἱ στρατιῶται ηὔχοντο εὐτυχῆσαι αὐτόν.


2) Να βρείτε τις μετοχές και τα υποκείμενά τους στις παρακάτω προτάσεις και να τις χαρακτηρίσετε συνημμένες ή απόλυτες :

· Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται.
· Κῦρος ἐκάλεσε τούς πολιορκοῦντας τήν Μίλητον.
· Ἀκούσαντες ταῦτα οἱ στρατιῶται παρεσκευάσαντο πρός μάχην.
· Κῦρος ἀνέβη ἐπί τά ὅρη οὐδενός κωλύοντος.
· Ὅμως ἐκεί κατέμεινε, ἐπιθυμών ἀκολουθήσειν τούς στρατιώτας.
· Τούτων λεχθέντων ἀνέστησαν καί ἀπελθόντες κατέκαιον τάς ἁμάξας καί τάς σκηνάς.

 ΠΗΓΗ :http://www.e-philologika.edu.gr/2013/07/blog-post_13.html