Αφού μελετήσετε την ακόλουθη πηγή και με βάση όσα γνωρίζετε να συγκρίνετε το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη με τις θέσεις του αντιπάλου του Θεόδωρου Δηλιγιάννη.
Τρικούπης και Δηλιγιάννης
«Η αντίθεση ανάμεσα σ’ αυτούς τους δύο πολιτικούς δε μπορούσε να γίνει μεγαλύτερη. Ο Τρικούπης ήταν ένας δυτικόφιλος μεταρρυθμιστής, ανυπόμονος να στερεώσει και να αναπτύξει την Ελλάδα οικονομικά και πολιτικά, πριν εμπλακεί σε αλυτρωτικές περιπέτειες. Ο Δηλιγιάννης όμως, απόγονος μιας εξέχουσας οικογένειας της Πελοποννήσου, ήταν ένας αποφασισμένος υποστηρικτής της «Μεγάλης Ιδέας».
R. Clogg, Σύντομη Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας
Ο συγγραφέας της παραπάνω πηγής αντιδιαστέλλει το πολιτικό πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη με εκείνο του αντιπάλου του Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Κατά τη δεκαετία 1885 - 1895 οι δύο αυτοί πολιτικοί εναλλάσσονταν στην εξουσία στο πλαίσιο του συστήματος που ονομάστηκε δικομματισμός. Αρχικά, τονίζεται ότι οι διαφορές μεταξύ τους ήταν μεγάλες. Ο Τρικούπης είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου και οικονομικά ανεπτυγμένου κράτους, σε μια εποχή που η βιομηχανική επανάσταση είχε επικρατήσει στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Πράγματι, επί πρωθυπουργίας του κατασκευάστηκαν σημαντικά έργα υποδομής, όπως η διώρυγα της Κορίνθου και η επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου, με βαρύτατες ωστόσο οικονομικές συνέπειες. Στον στρατιωτικό τομέα υποστήριζε ότι η Ελλάδα έπρεπε να θωρακιστεί αποτελεσματικά, πριν εμπλακεί σε αλυτρωτικές περιπέτειες. Γι' αυτό το λόγο ανασυγκρότησε τις ένοπλες δυνάμεις και επιδίωξε την ειρηνική συνύπαρξη με την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Από την άλλη πλευρά, ο συγγραφέας παρουσιάζει τον Δηλιγιάννη ως θερμό υποστηρικτής της «Μεγάλης Ιδέας». Ο πελοποννήσιος πολιτικός στρεφόταν ενάντια στην πολιτική του Τρικούπη, καθώς θεωρούσε ότι πλήττει τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα με την υπερβολική φορολόγηση. Επιπλέον, όταν το 1896 ξέσπασε επανάσταση στην Κρήτη, ο Δηλιγιάννης πιεζόμενος από την κοινή γνώμη, που εμπνεόταν από αλυτρωτικά αισθήματα, έστειλε στρατό στο νησί. Η ενέργεια αυτή όμως θεωρήθηκε από τους Οθωμανούς ως αφορμή για την κήρυξη του πολέμου του 1897, στον οποίο η Ελλάδα υπέστη ταπεινωτική ήττα.
Συμπερασματικά, και οι δύο πολιτικοί άνδρες ήρθαν αντιμέτωποι με τα φλέγοντα προβλήματα της εποχής τους , οικονομικά και πολιτικά. Δεν κατάφεραν ωστόσο να αποτρέψουν την οικονομική κατάρρευση του κράτους (πτώχευση, ΔΟΕ), ούτε να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις εθνικές διεκδικήσεις.
