ΟΔΥΣΣΕΙΑ : ε 311 - 420

Α.ΔΟΜΗ:

  ΕΝΟΤΗΤΑ: στ. 311-420: Η συνάντηση με τον Ποσειδώνα – Η τρικυμία – Η εμφάνιση της Λευκοθέης – Η διάλυση της σχεδίας.

  ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.421-550: Η επέμβαση της Αθηνάς – Η σωτηρία και η έξοδος στη στεριά.

 Β.ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ:

- ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ: Εκδικητικός, δυνατός, κοσμοσείστης.
- ΛΕΥΚΟΘΕΗ: αντικαταστάτρια της Αθηνάς, εμψυχώτρια του Οδυσσέα, από μηχανής θεός.
- ΑΘΗΝΑ: Σέβεται και φοβάται τον Ποσειδώνα, επιφυλακτική, έμπρακτη επέμβασή της, βοηθός του Οδυσσέα.

Γ.ΑΝΘΡΩΠΟΜΟΡΦΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ:

1) Έτσι λοιπόν και τόσοι οι θεοί άλλαξαν γνώμη, όσο εγώ βρισκόμουν στους Αιθίοπες (στίχοι 315-316).
2) Όμως κι εγώ το λέω: θα χορτάσει για καλά τη μαύρη μοίρα του (στίχος 320).
3) Ποιος αθάνατος πάλι μου πλέκει δόλο (στίχος 393).
4) Με μύρια πάθη περιπλανήσου στα πελάγη (στίχος 415)

ΕΝΑΝΘΡΩΠΙΣΗ – ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΘΕΩΝ : Επιφάνεια της Λευκοθέης.

ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ:Η χαρά του Οδυσσέα για την αναχώρησή του – ο βουβός πόνος της Καλυψώς.

Η αρνητική επέμβαση του Ποσειδώνα – οι θετικές επεμβάσεις της Λευκοθέης και της Αθηνάς.

 Δ.ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

• ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ «ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗΣ ΘΕΟΥ»:

- Πρόκειται για ένα εύρημα που διασώζει τα σχέδια του δημιουργού όταν αυτά κινδυνεύουν να ματαιωθούν. Η «μηχανή» ήταν ένας γερανός που βοηθούσε τους ηθοποιούς να ανυψώνονται αρκετά μέτρα πάνω από τη σκηνή.

- Η Λευκοθέη λειτουργεί ως από μηχανής θεός, αφού η Αθηνά δεν μπορεί να εμφανιστεί λόγω Ποσειδώνα, και σώζει τον Οδυσσέα.

• ΣΥΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ:

Στην Ενότητα αυτή συνεχίζεται η 7η μέρα της Οδύσσειας και αρχίζει η 8η με την κατασκευή της σχεδίας, αλλά στη συνέχεια χωρίς να δηλώνεται δύση, ύπνος ή άλλη ανατολή, όπως μας έχει συνηθίσει ως τώρα ο ποιητής, αναλώνονται αρκετές μέρες με αριθμητική μόνο αναφορά: «είχε πια συμπληρώσει μέρες τέσσερις» , «και ποντοπόρησε μέρες δεκαεπτά» . Αν εξαιρέσουμε την πρώτη μέρα από τις 4 και την πρώτη από τις 17, οι υπόλοιπες 19 μέρες περνούν «"άδειες" από αφηγηματική ύλη».

Δίνεται λοιπόν η ευκαιρία να συζητηθεί η σχέση αφήγησης-χρόνου:

α) Ο αφηγηματικός χρόνος σε μια διαλογική σκηνή είναι σχεδόν ίσος με τον πραγματικό χρόνο.
β) Στην περιγραφική αφήγηση όμως υπάρχουν περιπτώσεις που ο χρόνος διαρκεί ελάχιστα σε σχέση με τον πραγματικό, όπως π.χ. στις τρεις από τις τέσσερις μέρες της κατασκευής της σχεδίας και στις 16 από τις 17 του ταξιδιού , που δεν έχουν κανένα αφηγηματικό περιεχόμενο, ή στον χρόνο του γεύματος που συνοψίζεται σε έναν μόνο στίχο . Στις περιπτώσεις αυτές η αφήγηση συστέλλει τον χρόνο (διατρέχει χρόνο πολύ με αριθμητική κυρίως αναφορά ή με αφαίρεση), όπως σε άλλες τον διαστέλλει (εντάσσει εκτενή αφηγηματική ύλη σε μικρό χρονικό διάστημα.

Η Ενότητα κλείνει με την αρχή της 18ης μέρας του ταξιδιού (της 29ης από την αρχή της Οδύσσειας), «όταν πήραν να φαίνονται [...] της Φαιακίδας τα βουνά», όταν δηλαδή έφτανε ο Οδυσσέας στο τέλος σχεδόν του προγραμματισμένου από τον Δία εικοσαήμερου ταξιδιού του, δεν έχει όμως ακόμα περάσει τα επίσης προγραμματισμένα πάθη θα τα περάσει στις τρεις μέρες που απομένουν.

1) Στίχοι 258-289: Σε 32 στίχους ο ποιητής αφηγείται γεγονότα που συνέβησαν μέσα σε 4 ημέρες.

2) Στίχοι 300-307: Σε 8 μόλις στίχους ο Όμηρος καλύπτει ένα διάστημα 17 ημερών.

• ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ: O μονόλογος είναι ουσιαστικά διάλογος του ήρωα με τον εαυτό του σε κρίσιμες στιγμές της αφήγησης, όταν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και αναζητεί μόνος τη λύση τους. Αποκαλύπτει έτσι τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, και ο ακροατής κατανοεί καλύτερα τις ενέργειές του.

  Στίχοι 329-345

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ:

1) Σημάδια που προμηνύουν την τρικυμία. 2) Ξέσπασμα της τρικυμίας. 3) Κορύφωση της τρικυμίας. 4) Εξαφάνιση της τρικυμίας.

 
Ε.ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ:

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ:

Σε μια απλή παρομοίωση παρομοιάζονται δύο έννοιες, για παράδειγμα, η Iνώ με πουλί (371), ο κορμός του δέντρου με άλογο (407-408), ο Oδυσσέας με καλό πατέρα (ε 15). Στην επική ποίηση όμως (και όχι μόνο) συναντούμε και παρομοιώσεις σύνθετες, που είναι εκτεταμένες/διεξοδικές· σ’ αυτές, η εικόνα που θέλει να μας δείξει ο ποιητής παρομοιάζεται με μια άλλη εικόνα, παρμένη συνήθως από τη φύση ή από την αγροτική ζωή και γνωστή, άρα, στον ομηρικό, τουλάχιστον, ακροατή· λόγου χάρη, το στροβίλισμα της σχεδίας στη θάλασσα από τους ανέμους παρομοιάζεται με το στροβίλισμα των αγκαθιών στον κάμπο από τον βοριά.

 Οι τρεις επιθέσεις του Ποσειδώνα και οι αντίστοιχες αντιδράσεις του Οδυσσέα.

		γ. κύμα μεγάλο, άγριο, φοβερό και κατακόρυφο διαλύει τη σχεδία
		γ. κολυμπάει με δύναμη
	β. κύμα σαρωτικό ταρακούνησε τη σχεδία – συνέτριψε το κατάρτι – ο Oδυσσέας βρέθηκε μακριά
	β. αρπάζεται από τη σχεδία και προσπαθεί να σωθεί
α. φυσούν όλοι οι άνεμοι και σηκώνουν τεράστιο κύμα
α. λύγισε η ψυχή του - φοβάται τον άδοξο θάνατο

                Αποκλιμάκωση της τρικυμίας

	το κύμα έσπαζε ακόμη φοβερό πάνω στις ξέρες
	λιποψυχεί και αναζητεί λύση...
έπεσε ο άνεμος και φάνηκε η στεριά
ο Oδυσσέας αγάλλεται και κολυμπάει γρήγορα...		το στόμιο ενός ποταμούδεν το χτυπούσε ο άνεμος
		κολυμπώντας φτάνει ως εκεί και σώζεται

ΠΗΓΗ : http://efmorfia.blogspot.gr/p/blog-page_6.html

Ραψωδία ε 311-420

Read more publications at Calaméo