ΟΔΥΣΣΕΙΑ : ΡΑΨΩΔΙΑ α 1-25 - ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Προοίμιο: 

Είναι η εισαγωγή, ο πρόλογος του έπους. Κανονικά ένα επικό προοίμιο έχει τρία μέρη: 

1) την επίκληση, όπου ο ποιητής καλεί τη Μούσα να τον βοηθήσει να αφηγηθεί τα γεγονότα, 

2) τη διήγηση, όπου δίνει πολύ περιληπτικά την υπόθεση του έπους και 

3) την παράκληση, όπου ζητά από τη Μούσα να αρχίσει το ποίημά του από κάποιο συγκεκριμένο σημείο ή (όπως συμβαίνει στο προοίμιο της Οδύσσειας), την καλεί να διαλέξει αυτή από πού θα αρχίσει

ΜΟΥΣΕΣ : Ήταν κόρες του Δία και της  Μνημοσύνης. Λατρεύονταν κυρίως στον Όλυμπο και την Πιερία. Οι Μούσες ήταν εννέα (9). Αντιστοιχεί σε κάθε μία ορισμένη τέχνη.

Κλειώ	- ιστορία	Μελπομένη	- τραγωδία	Πολύμνια	- δραματική    ποίηση
Ευτέρπη	- μουσική	Τερψιχόρη	- χορός	Ουρανία	- αστρονομία
Θάλεια	- κωμωδία	Ερατώ	- ερωτική    ποίηση	Καλλιόπη	- ηρωική   ποίηση

2.1 Η ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΙΣ ΜΟΥΣΕΣ

Πρέπει να γίνει κατανοητό γιατί ο ποιητής επικαλείται τη Μούσα. Η επίκληση στη Μούσα δεν πρέπει να θεωρηθεί μια τυπική υποχρέωση του ποιητή· υποκρύπτει μια βαθιά πίστη των αοιδών αλλά και γενικότερα των ανθρώπων της εποχής εκείνης, ότι η ποιητική δημιουργία, όπως και κάθε άλλο δημιουργικό έργο, ξεπερνούσε τις ανθρώπινες δυνατότητες και επομένως απαιτούσε την υποστήριξη κάποιας θεϊκής δύναμης.

Στίχ.9:Γιατί εκείνοι χάθηκαν απ’ τα δικά τους τα μεγάλα σφάλματα: 

Αυτός ο στίχος εξηγεί γιατί ο Οδυσσέας είναι μόνος και τονίζεται το άδικο της ταλαιπωρίας του Οδυσσέα, που δεν είχε κανένα κρίμα. Επίσης τονίζεται η ατομική ευθύνη του καθενός για τις ενέργειές του.

Στα Ομηρικά έπη υπάρχει το εξής ηθικό σχήμα:

Ύβρις (αλαζονική συμπεριφορά ανθρώπων προς θεούς)

Νέμεσις (οργή θείου)

Τίσις (εκδίκηση θείου με τιμωρία)

Χαρακτηρισμός Οδυσσέα: πολυμήχανος, πολύξερος, πολυβασανισμένος, με ανθρώπινες ιδιότητες και επιθυμίες.

Αφηγηματική τεχνική in medias res: 

Κυριολεκτικά σημαίνει στη μέση των πραγμάτων, στη μέση της υπόθεσης και έχει την έννοια ότι επιλέγεται ως αρχή το πιο κρίσιμο σημείο μιας ιστορίας και στην πορεία της αφήγησης διαμορφώνονται συνθήκες κατάλληλες, ώστε να αναφερθούν και όσα προηγήθηκαν.

Έτσι και στην Οδύσσεια η αφήγηση των γεγονότων δεν ακολουθεί μια χρονολογική σειρά, δεν αρχίζει δηλαδή η Οδύσσεια να περιγράφει τις περιπέτειες του Οδυσσέα από την αρχή και με τη σειρά που έγιναν, αλλά αρχίζει από το τέλος περίπου των περιπετειών, δηλαδή από το σημείο που ο Οδυσσέας βρίσκεται στην Ωγυγία, το νησί της Νεράιδας Καλυψώς.

Προοικονομία: 

Είναι η φροντίδα του συγγραφέα να προετοιμάζει από πριν όσα θα ακολουθήσουν. Στο προοίμιο έχουμε σε δύο σημεία προοικονομία:

στο στίχο 21 (να δει κι αυτός το σπίτι του, να φτάσει στην Ιθάκη), όπου προοικονομείται ότι ο Οδυσσέας τελικά θα επιστρέψει στην πατρίδα του όσα και αν περάσει,

και στο στίχο 22 (όπου κι εκεί δεν έλειψαν οι αγώνες, κι ας ήταν πια με τους δικούς του), όπου προοικονομείται η σύγκρουση του Οδυσσέα με τους μνηστήρες στην Ιθάκη.

Γιατί ο Όμηρος μας αποκαλύπτει από την αρχή ότι τελικά ο Οδυσσέας θα επιστρέψει στην Ιθάκη; Δε χάνεται έτσι όλη η μαγεία τη υπόθεσης;

Οι μύθοι σχετικά με τον Τρωικό πόλεμο ήταν γνωστοί σε όλους. Όλοι δηλαδή γνώριζαν ότι τελικά ο Οδυσσέας έφτασε στην πατρίδα του. Αυτό που ενδιέφερε λοιπόν ήταν ο τρόπος που είχαν συνδέσει οι ραψωδοί τις ιστορίες και το ύφος της αφήγησης και όχι τόσο η κατάληξη της ιστορίας.

ΠΗΓΗ : http://2stav-glossa.blogspot.gr