ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΗΓΩΝ - ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ)

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΗΓΩΝ (ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΩΝ)

1.    Αφού μελετήσετε το παρακάτω παράθεμα και με βάση όσα γνωρίζετε για τη Σπάρτη, να απαντήσετε στο ερώτημα : Γιατί γυμνάζονταν οι γυναίκες στην αρχαία Σπάρτη;

Παράθεμα :

«Αλλά και τα σώματα των γυναικών έπρεπε να καταπονηθούν (να γυμναστούν) με το τρέξιμο, την πάλη, τη ρίψη δίσκων και ακοντίων, έτσι που να γεννιούνται παιδιά από γερά σώματα … Λένε μάλιστα ότι η Γοργώ, η γυναίκα του  Λεωνίδα, όταν κάποια ξένη της είπε : «μονάχα στη Σπάρτη εσείς οι γυναίκες εξουσιάζετε τους άνδρες», εκείνη απάντησε : «Γιατί εμείς γεννάμε άνδρες».

Πλούταρχος, Λυκούργος 14.2.

Απάντηση :

Το παράθεμά μας έχει ως θέμα τις γυναίκες στην αρχαία Σπάρτη. Στην αρχή ο συγγραφέας τονίζει  ότι και οι Σπαρτιάτισσες γυμνάζονταν, για ν’ αποκτήσουν δυνατό σώμα. Αναφέρει μάλιστα και συγκεκριμένα αγωνίσματα, όπως το τρέξιμο, η πάλη, ο δίσκος και το ακόντιο. Αυτό δε συνέβαινε σε άλλη ελληνική πόλη την εποχή εκείνη, γι’ αυτό και ο συγγραφέας παρουσιάζει το παράδειγμα της Γοργώς. Αυτή, όταν κάποια ξένη της είπε ότι στη Σπάρτη οι γυναίκες εξουσιάζουν τους άνδρες, απάντησε πως αυτό συμβαίνει,  γιατί οι Σπαρτιάτισσες γεννάνε άνδρες. Γνωρίζουμε ότι ο σκοπός που και τα κορίτσια στη Σπάρτη εκπαιδεύονταν σκληρά ήταν για να γίνουν άξιες μητέρες. Έτσι η Σπάρτη μπορούσε να περηφανεύεται για τους γενναίους πολεμιστές της.

2.  Αφού διαβάσετε τι ήταν ο οστρακισμός και μελετήσετε και το παρακάτω παράθεμα να απαντήσετε στο ερώτημα : Γιατί ο Κλεισθένης ψήφισε το νόμο του οστρακισμού ; 

Τι ήταν ο Οστρακισμός ;

Οστρακισμός ή εξοστρακισμός ήταν νόμος που ψήφισε ο Κλεισθένης, για να   προστατευτεί η δημοκρατία στην Αθήνα. Οι Αθηναίοι πάντα φοβόταν μήπως κάποιος πολίτης αποκτούσε μεγάλη δύναμη και γινόταν τύραννος. Αν υποψιάζονταν κάποιον, σύμφωνα με αυτό το νόμο μπορούσαν να τον εξορίσουν, δηλαδή να τον διώξουν από την Αθήνα. Γινόταν Εκκλησία του Δήμου και κάθε Αθηναίος έγραφε σε ένα Όστρακο (κομμάτι σπασμένου πήλινου αγγείου), το όνομα του πολίτη, του οποίου την εξορία επιθυμούσε. Για να εξοριστεί κάποιος, έπρεπε το όνομά του να βρεθεί σε περισσότερα από 6.000 όστρακα. Ο πολίτης που καταδικαζόταν εξορίζονταν για δέκα χρόνια.

Παράθεμα :

« Όταν ολοκληρώθηκαν αυτά (δηλαδή οι νόμοι του Κλεισθένη), το πολίτευμα έγινε πολύ πιο δημοκρατικό από το αντίστοιχο του Σόλωνα. Πολλοί από τους νόμους του Σόλωνα είχαν αχρηστευθεί από το τυραννικό πολίτευμα, επειδή δεν εφαρμόζονταν. Ο Κλεισθένης, στην προσπάθειά του να ενισχύσει τη λαϊκή δύναμη, ψήφισε και τον νόμο του οστρακισμού. Ο νόμος αυτός τέθηκε σε ισχύ εξαιτίας της καχυποψίας που προκαλούσαν όλοι όσοι κατείχαν ισχυρές θέσεις. Ο Πεισίστρατος λόγου χάρη από δημοφιλής ηγέτης της και στρατηγός έγινε τύραννος». 

Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία, 22. 1-3

Απάντηση :

Το  παράθεμά μας αναφέρεται στο νόμο του οστρακισμού. Στην αρχή τονίζει ότι ο Κλεισθένης ψήφισε νόμους, για να γίνει το πολίτευμα στην Αθήνα πιο δημοκρατικό. Γιατί κάποιοι από τους νόμους του Σόλωνα δεν εφαρμόζονταν πια, επειδή είχε επικρατήσει η τυραννία του Πεισίστρατου. Πάντα υπήρχε στους Αθηναίους ο φόβος μήπως κάποιος συγκεντρώσει μεγάλη δύναμη και θελήσει να κυβερνήσει τυραννικά. Για να προστατέψει λοιπόν ο Κλεισθένης τη δημοκρατία, εφάρμοσε το νόμο του οστρακισμού. Αν λοιπόν υποπτεύονταν κάποιον που είχε ισχυρή θέση, μπορούσαν να τον εξορίσουν από την Αθήνα για 10 χρόνια. Έτσι η δημοκρατία δεν κινδύνευε.

... και άλλα παραδείγματα : http://istografia.blogspot.gr/2014/04/blog-post_9666.html