ΟΔΥΣΣΕΙΑ : ΡΑΨΩΔΙΑ ω 265 - 377

28η ΕΝΟΤΗΤΑ ω 265-377

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1. «Η πλαστή ιστορία και το ερώτημα του Οδυσσέα προς τον Λαέρτη» (265-295)

2. «Η απάντηση του Λαέρτη και το ερώτημά του προς τον Οδυσσέα» (301-322)

3. «Η πλαστή απάντηση του Οδυσσέα και η απελπισμένη αντίδραση του Λαέρτη» (325-339)

4. «Η συγκίνηση του Οδυσσέα και η αποκάλυψη της ταυτότητάς του» (340-349)

5. «Η επιτυχής δοκιμασία του Οδυσσέα από τον Λαέρτη» (350-366)

6. «Η συγκίνηση πατέρα και γιου και ο ευχαριστήριος λόγος του Λαέρτη προς τον Δία» (367-377)

ΕΠΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ

 Στη συνομιλία Οδυσσέα-Λαέρτη υπάρχει επική ειρωνεία, μιας και ο πρώτος παρουσιάζεται στον πατέρα του ως φίλος του γιου του, προσποιείται ότι δε γνωρίζει τίποτα για τη ζωή του γέροντα (στ. 365-372) και προβάλλει μια ψεύτικη ιστορία για την ταυτότητά του (στ. 325-336). Ο Λαέρτης λοιπόν παρουσιάζεται να μη γνωρίζει ούτε ότι μπροστά του έχει τον Οδυσσέα, ούτε ότι οι μνηστήρες σκοτώθηκαν. Η επική ειρωνεία δημιουργεί ένταση και μεγαλώνει την αγωνία του ακροατή-αναγνώστη.

Η ΤΥΠΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ

Όπως και στις περιπτώσεις της αναγνώρισης του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο και την Πηνελόπη, έτσι κι εδώ, εφαρμόζεται η τυπική διαδικασία που έχει τα εξής στάδια :

Α. ΑΠΟΥΣΙΑ (πολυετής απουσία Οδυσσέα)

Β. ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ (απομόνωση πατέρα και γιου)

Γ. ΣΥΓΚΑΛΥΨΗ (συγκάλυψη του Οδυσσέα, καθώς εξιστορεί μια πλαστή ιστορία για την ταυτότητά του)

Δ. ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (αποκάλυψη της πραγματικής ταυτότητας του Οδυσσέα)

Ε. ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ (δυσπιστία του Λαέρτη)

Στ. ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ (δοκιμασία του Οδυσσέα με σημάδια, όπως είναι το τραύμα του από τον αγριόχοιρο και τα δέντρα που του είχε χαρίσει κάποτε ο πατέρας του)

Ζ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ και ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ-ΑΞΙΕΣ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ : Η φιλοξενία, όπως έχουμε δει και σε πολλά άλλα σημεία του έπους, αποτελούσε βασικό θεσμό της ομηρικής εποχής. Ο ξενιστής (δηλαδή, αυτός που φιλοξενεί) οφείλει να καλοδεχτεί τον ξένο, να του προσφέρει όσα αγαθά διαθέτει, καθώς και στέγη για όσο χρειαστεί και να του χαρίσει δώρα, για να επισφραγίσει τη φιλία τους (στ. 293-295).

ΑΥΤΟΔΙΚΙΑ : Ο Λαέρτης στον ευχαριστήριο λόγο του προς τον Δία, φοβάται την αντεκδίκηση των συγγενών των μνηστήρων (στ. 375-377). Στην ομηρική εποχή ίσχυε ο άγραφος νόμος της αυτοδικίας. Δεν υπήρχε οργανωμένο σύστημα δικαιοσύνης, ούτε γραπτό δίκαιο, με αποτέλεσμα το θύμα ή οι συγγενείς του να φροντίζουν οι ίδιοι να παίρνουν εκδίκηση για την αδικία που υφίσταντο.

ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ

στην πατρική μου γη (288) : τυπικό επίθετο

Στον Οδυσσέα απάντησε ο πατέρας του με βουρκωμένα μάτια (301) : τυπική έκφραση

τον δύσμοιρό μου γιο (311) : τυπικό επίθετο

Στα λόγια του αποκρίθηκε ο Οδυσσέας πολύγνωμος (325) : τυπική έκφραση

ανόσια έργα (349) : τυπικό επίθετο

πήρε τον λόγο πάλι ο Λαέρτης πάλι, φώναξε (350) : τυπική έκφραση

Ο Οδυσσέας πολύγνωμος αμέσως αποκρίθηκε (353) : τυπική έκφραση

σημάδια απαραγνώριστα (368) : τυπικό επίθετο

βασανισμένος Οδυσσέας και θείος (370) : τυπικά επίθετα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ

Οδυσσέας : Στην αρχή της συνομιλίας με τον Λαέρτη είναι πολύ ψύχραιμος. Δεν αποκαλύπτει την ταυτότητά του, γιατί θέλει να δοκιμάσει την αγάπη και την αφοσίωση του πατέρα του. Διηγείται μια πλαστή ιστορία, όπως είχε κάνει κι άλλες φορές στο παρελθόν, φανερώνοντας την ευστροφία του και την πονηριά του. Όταν ο Λαέρτης ξεσπά σε θρήνο, δεν μπορεί να συγκρατηθεί και αποκαλύπτεται στον πατέρα του, δείχνοντας αγάπη και τρυφερότητα.

Λαέρτης : Εργάζεται σκληρά στο περιβόλι, παρά την ηλικία του. Είναι πικραμένος από την απώλεια του γιου του και την κατάσταση που επικρατεί στο παλάτι. Αποτελεί πρότυπο πατέρα, ο οποίος αγαπά βαθιά τον γιο του, λυπάται για την κακή του μοίρα κι όταν ο Οδυσσέας του αποκαλύπτεται, δεν κρύβει τη συγκίνηση και την τρυφερότητά του. Τέλος είναι ευσεβής, μιας και ευχαριστεί τον Δία, αλλά και προνοητικός μιας και σκέφτεται τον κίνδυνο από τις πιθανές αντεκδικήσεις των συγγενών των μνηστήρων.

 ΠΗΓΗ : http://skapanefs.blogspot.gr