"Ο ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΤΟΥ" (610 - 717). ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ (ΙΣΤΟΡΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)

α. Το Βυζάντιο σε κρίση :

 Τέλος 6^ου - αρχές 7^ου αι. : κρίση (εποχή με προβλήματα και κινδύνους) εσωτερική   και εξωτερική για το Βυζάντιο.

• Εσωτερική κρίση :  λοιμοί, σεισμοί, κακές σοδειές → Αποτελέσματα :

                                       α) εγκατάλειψη ή παρακμή πόλεων

                                       β) μείωση πληθυσμού

 γ) περιορισμός εμπορίου και κυκλοφορίας του  νομίσματος

 δ) παραμέληση του στρατού

• Εξωτερική κρίση : εισβολές εχθρών (Σλάβων, Αβάρων, Περσών) στα εδάφη της αυτοκρατορίας.

→    Ανάγκη μεταρρύθμισης (αλλαγών)

β. Η αντεπίθεση του Ηρακλείου :

Ηράκλειος :  στρατηγός - αυτοκράτορας  → αναδιοργάνωση του στρατού με τη βοήθεια της Εκκλησίας  → εκστρατείες εναντίον των Περσών με έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα.

       Πέρσες : είχαν αρπάξει τον Τίμιο Σταυρό → νικήθηκαν από τον Ηράκλειο στη μάχη της  Νινευί

      Επίσης : νίκη εναντίον των Σλάβων και των Αβάρων που πολιόρκησαν την  Κων/λη.

Ο Ηράκλειος :

→    Πήρε πίσω όλες της βυζαντινές επαρχίες

→    Έφερε τον Τίμιο Σταυρό στην Κων/λη

γ. Θέματα και εξελληνισμός του κράτους :

7^ος αι. : αραβικές επιθέσεις και κατακτήσεις  → ανάγκη το Βυζάντιο να αμυνθεί.

→    Θέματα : ένα νέο διοικητικό σύστημα που εφάρμοσαν οι διάδοχοι του  Ηρακλείου αρχικά στη Μ. Ασία : ήταν διοικητικές περιφέρειες με δικό τους  στρατό.

Θεματικός στρατός :  - αποτελείται από ελεύθερους αγρότες

                                    - ήταν εθνικός και όχι μισθοφορικός στρατός

                                    - προστάτεψε αποτελεσματικά το Βυζάντιο

                                    - συντηρούνταν από τα στρατιωτόπια

   - επικεφαλής ήταν ο στρατηγός (είχε στρατιωτική και πολιτική      εξουσία)

Στρατιωτόπια : ήταν κτήματα που τα παραχωρούσε το κράτος στους αγρότες - στρατιώτες, για να συντηρούν τις οικογένειές τους και να αγοράζουν τον οπλισμό τους.

Εξελληνισμός της κρατικής διοίκησης :

• Επίσημη γλώσσα τα ελληνικά
• Ελληνικοί τίτλοι αντί για ρωμαϊκοί
• Επικράτηση του τίτλου «βασιλεύς, πιστός εν Χριστω» (πρώτος ο Ηράκλειος)

→    Όχι πια Ρωμαϊκή αλλά Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ :

1. Ποια ήταν η κατάσταση του Βυζαντινού κράτους όταν ανέβηκε στο θρόνο ο Ηράκλειος ;
2. Ποιοι λαοί απειλούν το Βυζάντιο την εποχή αυτή και πώς τους αντιμετώπισε ο Ηράκλειος ;
3. Τι ήταν ο θεματικός στρατός και πώς διοικούνταν ;
4. Ποια γεγονότα οδήγησαν στον εξελληνισμό του κράτους τον 7ο αιώνα ;
5. Πολλοί παραλληλίζουν τον Ηράκλειο με το Μ. Αλέξανδρο. Πώς μπορεί να δικαιολογηθεί αυτό ;

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του: Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης. from Χρήστος Τσατσούρης