ΙΛΙΑΔΑ : ΡΑΨΩΔΙΑ Χ 247 - 394 ΕΚΤΟΡΟΣ ΑΝΑΙΡΕΣΙΣ ( Ο θάνατος του Έκτορα )

Τόπος : έξω από τα τείχη της Τροίας

Χρόνος : 27^η μέρα της Ιλιάδας

Πρόσωπα : Αχιλλέας , Έκτορας

Αφηγηματικές τεχνικές

• Στην ενότητα χρησιμοποιείται κυρίως αφήγηση σε γ’ πρόσωπο που συνδυάζεται με έναν ζωντανό και συναισθηματικά φορτισμένο διάλογο.

• Έντονη είναι η χρήση παρομοιώσεων στο απόσπασμα, που ζωντανεύουν την αφήγηση και περιγράφουν παραστατικά τα πρόσωπα (στ. 262-265, 308-311, 317-319,394), αλλά και εικόνων με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες.

• Αντίθετα ιδιαίτερα λιτή (απλή) είναι η περιγραφή της σημαντικότερης σύγκρουσης του έπους μεταξύ Αχιλλέα - Έκτορα.

• Στο στ. 386 υπάρχει ασύνδετο σχήμα.

• Στο στ. 358 κ.εξ. υπάρχει προοικονομία του θανάτου του Αχιλλέα από τον Πάρη. Ο θάνατος θα συμβεί στις Σκαιές Πύλες, που είναι μια μοιραία τοποθεσία, καθώς εκεί συναντήθηκε για τελευταία φορά ο Έκτορας με τη γυναίκα του και το παιδί του.

Ιδεολογικά στοιχεία- στοιχεία πολιτισμού

• Στο στ. 249 κ.εξ.  προηγείται ο τυπικός διάλογος των αντιπάλων πριν από τη σύγκρουση, όπου σημαντικό ρόλο έπαιζαν οι όροι της μονομαχίας.

• Η επιστροφή των νεκρών στους συγγενείς τους ήταν άγραφος νόμος, που επιβάλλονταν από τους θεούς και τις παραδόσεις των αρχαίων Ελλήνων.

• Στ. 298-299 :η θεά Αθηνά στο σημείο αυτό εξαπατά φανερά τον Έκτορα, δίνοντας το πλεονέκτημα στον Αχιλλέα. Οι θεοί στα ομηρικά έπη δεν είναι πάντα αγαθοί και δίκαιοι (ανθρωπομορφισμός). Θυμόμαστε και την αντίστοιχη συμπεριφορά του Απόλλωνα απέναντι στον Πάτροκλο.

• Στ. 361-363 : οι άνθρωποι της ομηρικής εποχής πίστευαν ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και κατέβαινε στον Άδη μετά το θάνατο. Η εικόνα της θλιμμένης ψυχής τονίζει την αγάπη του ομηρικού ανθρώπου για τη ζωή και τη θλίψη που γεννά ο θάνατος.

• Στ. 340-343 : η προσφορά λύτρων ήταν συνηθισμένη για την εξαγορά των αιχμαλώτων ή των νεκρών (π.χ. για τη Χρυσηίδα)

• Στ. 386-390 : εδώ τονίζεται η αξία της φιλίας ως υπέρτατο αγαθό και το ηθικό χρέος να ταφεί ο νεκρός ως μία από τις σημαντικότερες υποχρεώσεις των αρχαίων Ελλήνων.

Χαρακτηρισμός προσώπων (Ηθογράφηση)

Αχιλλέας  : ο λόγος και η στάση του χαρακτηρίζονται από υπερβολική σκληρότητα. Συντετριμμένος από το θάνατο του Πάτροκλου, ζει μόνο για να εκδικηθεί το θάνατό του. Είναι άριστος γνώστης της πολεμικής τέχνης και εκτιμά με σιγουριά το σημείο που θα στοχεύσει τον Έκτορα.  Αρνείται οποιαδήποτε συμφωνία πριν τη μονομαχία και το μίσος του απέναντι στον Έκτορα τον οδηγεί στο να παραβεί και τον άγραφο νόμο σχετικά με την απόδοση των νεκρών στους συγγενείς τους. Έχει ξεπεράσει τα όρια και γίνεται υβριστής. Η σκέψη του νεκρού φίλου του δεν τον αφήνει να χαρεί το θρίαμβό του, αλλά πρέπει να φροντίσει για την ταφή του με όλες τις τιμές.

Έκτορας  : ο Έκτορας τη δύσκολη αυτή στιγμή αποφασίζει να αντιμετωπίσει τον Αχιλλέα , αν και γνωρίζει πια πως το τέλος του είναι κοντά. Το αίσθημα της τιμής κυριαρχεί και του δίνει θάρρος και δύναμη. Προτιμά έναν ένδοξο θάνατο παρά μια ατιμασμένη ζωή, επιδιώκοντας να κερδίσει την υστεροφημία του. Αν και γνωρίζει ότι βαδίζει προς το θάνατό του κατορθώνει να διατηρήσει την αξιοπρέπεια, την ευγένεια και την ανθρωπιά του.  Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να μην κακοποιηθεί το σώμα του, αλλά να αποδοθεί στους δικούς του.

(Επιλογή σχολίων από το βοήθημα Βολονάκη)