ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ - (ΙΣΤΟΡΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)

ΕΝΟΤΗΤΑ  21.

Το  κρητικό  ζήτημα  (1821 - 1905)

 Κρητικό ζήτημα : οι προσπάθειες των Ελλήνων της Κρήτης, των ελεύθερων Ελλήνων 

και του ελληνικού κράτους για ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, καθώς και η εμπλοκή 

της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και των Δυνάμεων.

1821-1840 : η επανάσταση του 1821 στην Κρήτη καταπνίγεται από τον Αιγύπτιο 
Μοχάμετ Άλι, που κρατά το νησί υπό τον έλεγχό του ως το 1840.

1866-1869 : ξεσπά η μεγάλη κρητική επανάσταση, με αποκορύφωμα το  ολοκαύτωμα 
της μονής Αρκαδίου, που δεν έχει αίσια έκβαση.

1868 : ο Σουλτάνος παραχωρεί στους Κρητικούς τον Οργανικό Νόμο, ένα είδος 
τοπικού συντάγματος σύμφωνα με το οποίο :

o       Προσλαμβάνονται και χριστιανοί υπάλληλοι στη διοίκηση

o       Συμμετέχουν και χριστιανοί αντιπρόσωποι στη Γενική Διοίκηση
o       Η ελληνική γλώσσα γίνεται ισότιμη με την τουρκική

o       Δημιουργούνται μικτά δικαστήρια (χριστιανών και μουσουλμάνων)

1878 : ο Σουλτάνος παραχωρεί τη Σύμβαση της Χαλέπας (Χανιά) :

• Ο Γενικός Διοικητής μπορούσε να είναι και χριστιανός.
• Στη Γενική Διοίκηση θα πλειοψηφούσαν χριστιανοί

:    καθεστώς ημιαυτονομίας στην Κρήτη

1889 : μια νέα αποτυχημένη επανάσταση δίνει στο Σουλτάνο 
την αφορμή να καταργήσει τη Σύμβαση.

1896-1897 : νέα επανάσταση οδηγεί στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, 
αλλά  μετά από παρέμβαση των Δυνάμεων ο Σουλτάνος αποδέχεται τη 
δημιουργία αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας με ύπατο αρμοστή 
(γενικό διοικητή) τον πρίγκιπα Γεώργιο, δευτερότοκο γιο του βασιλιά 
της Ελλάδας και υπουργό δικαιοσύνης τον Ελ. Βενιζέλο.

1905 : επανάσταση του Θέρισου, με στόχο 
την άμεση ένωση με την Ελλάδα και πρωταγωνιστές 
: Βενιζέλος, Φούμης και Μάνος. Οι Δυνάμεις δεν 
επιτρέπουν την ένωση και διορίζουν νέο αρμοστή 
τον Αλ. Ζαΐμη.

                    

                    Το Κρητικό και το Μακεδονικό ζήτημα from Κατερίνα Μακριδάκη